Laatste update: 30 september 2025

Het gebruik van generatieve AI in het UGent-onderwijs heeft impact op de competenties die we willen bijbrengen en op de manier waarop we lesgeven en evalueren. Ontdek in deze onderwijstip hoe je je onderwijspraktijk kan aanpassen, en hoe je zelf generatieve AI kan gebruiken. 

Wil je meer informatie over wat (generatieve) AI is, wat de risico’s zijn en welk beleid de UGent voert? Lees dan de landingspagina op het UGent-portaal Generatieve AI aan de UGent: beleid en ondersteuning.

UGent-beleid voor generatieve AI in onderwijs  

De opkomst en toegankelijkheid van generatieve-AI-systemen dwingt opleidingen en lesgevers na te denken over de gevolgen voor de beoogde competenties, voor de onderwijs- en leeractiviteiten en voor de evaluatie. Ook het werkveld en de maatschappij vragen ons om studenten aan te leren de tools verantwoord te gebruiken. 

In samenspraak met de onderwijsdirecteurs en/of facultaire onderwijsondersteuners (CKO/FOO) van alle faculteiten werd onderstaand kader voor het gebruik van generatieve AI in onderwijs opgesteld en goedgekeurd.

 

De UGent  

• … kiest voor een verantwoord gebruik van generatieve AI in onderwijs met bijzondere aandacht voor
  o de impact op het leren van de student, 
  o de validiteit van de evaluatie, 
  o de ethische implicaties, en
  o de voorbereiding van onze studenten op het werkveld en de maatschappij met generatieve AI. 
• … kiest ervoor een verantwoord gebruik van generatieve AI expliciet toe te laten in elke masterproef. 
• … kiest ervoor om het verantwoord gebruik van de tools in andere (schrijf)taken aan te moedigen en enkel te verbieden indien realistisch en noodzakelijk voor het evalueren van de competentie(s). Dat laatste betekent echter dat de evaluatie in een gecontroleerde setting zal moeten plaatsvinden.

Verantwoord generatieve-AI-gebruik is altijd toegelaten tenzij een lesgever het gebruik bij (een deel van) een taak expliciet verbiedt, waardoor die taak in een gecontroleerde setting moet plaatsvinden.

Onder verantwoord gebruik verstaat de UGent de volgende kernwaarden:

• Verantwoordelijkheid en onafhankelijk handelen: je bent en blijft verantwoordelijk voor wat je doet met de tools,
• Eerlijkheid en kritische houding: je checkt de betrouwbaarheid en de bron van de output van de tools, in het kader van auteursrechten, en je bent, waar nodig, eerlijk over het gebruik van de tools,
• Veilig en vertrouwelijk omgaan met informatie: je uploadt geen confidentiële en vertrouwelijke data,
• Respectvol gebruik: je bent je bewust van mogelijke vooroordelen en bias in de output van de tools,
• Zorgvuldig en duurzaam gebruik: je zet mogelijke efficiëntie door AI-gebruik af tegenover het energieverbruik.
  
• Voorbeeldgedrag: je leeft bovenstaande kernwaarden na en wordt zo een voorbeeld voor anderen.

 

Impact op validiteit evaluatie

Generatieve AI toelaten betekent dat bestaande evaluatie van taken die een AI-tool zelfstandig kan uitvoeren én die de student zonder controle thuis maakt niet meer altijd valide is. Je weet namelijk niet of het de student of een AI-tool was die de taak tot een goed einde brengt. Daarom voorziet de UGent ondersteuning voor lesgevers die thuistaken anders willen aanpakken.

Wat met de masterproef (en de bachelorproef)?

De masterproef, en bij uitbreiding de bachelorproef, is bij uitstek een taak waar generatieve-AI-gebruik een enorme impact op heeft. Het is onmogelijk om een hele masterproef in een gecontroleerde setting te laten schrijven. Een herontwerp dient zich dan ook aan.

Heb je vragen over het herontwerp van de masterproef? Raadpleeg de handleiding om de masterproef te herbekijken.

Ben je promotor, begeleider en/of evaluator van de masterproef? Houd dan rekening met bijgevoegde  bijzondere aandachtspunten voor de masterproef die vanaf academiejaar 2025-2026 gelden.  

Ben je op zoek naar inspiratie voor de mondelinge verdediging? Laat je inspireren door bijgevoegde vragenlijst voor mondelinge toelichting.

 

Wat met andere schrijftaken?

Ook bij kleinere schrijftaken die de studenten niet in de klas maken, zal je de evaluatie moeten aanpassen. Denk daarbij niet enkel aan onderzoekspapers, maar ook aan reflectieverslagen, programmeertaken …

Bekijk de uitgebreide handleiding om schrijftaken te herbekijken.

 

Mag je het gebruik bij (schrijf)taken verbieden? Een lesgever en lesgever mag het gebruik van generatieve AI voor taken binnen het eigen opleidingsonderdeel verbieden als dat realistisch en haalbaar is. Bij taken die studenten thuis maken, is een verbod niet mogelijk en niet wenselijk. Je kan bovendien op geen enkele manier met 100% zekerheid detecteren of ze de tools gebruikt hebben: de bestaande detectietools zijn onbetrouwbaar.  Bij ongeoorloofd gebruik treedt artikel 78 van het onderwijs- en examenreglement in werking.

 

Is er impact op online examens?

Niet enkel bij (schrijf)taken thuis moet je waakzaam zijn, ook bij online schriftelijke evaluaties kan de validiteit in het gedrang komen. Indien die evaluaties on campus plaatsvinden, blijft fysiek surveilleren aangewezen. Bij evaluaties op de eigen laptop kan je niet garanderen dat studenten geen generatieve AI gebruiken: een ietwat IT-vaardige student kan online geraken, ook al sluit je de toegang tot andere internetsites af. Bij evaluaties op UGent-beheerde pc’s kan je dat vermijden door NetSupport School te gebruiken. Online schriftelijke evaluaties op afstand brengen heel wat uitdagingen met zich mee en worden daarom enkel aangeraden voor specifieke doelgroepen. 

Wanneer een student tijdens een (online) examen op heterdaad betrapt wordt op gebruik van generatieve AI wanneer dat verboden is, dan is er sprake van fraude en moet er een examentuchtprocedure worden opgestart. 

AI-geletterdheid 

Er is een belangrijke rol weggelegd voor het onderwijs om in te zetten op AI-geletterdheid, zoals  AI verantwoord kunnen gebruiken , erover kunnen reflecteren, er correct mee in interactie gaan en kennis hebben over de limieten en risico’s. 

Opleidingen moeten dus onderwijs- en leeractiviteiten opzetten die AI-geletterdheid stimuleren en evalueren. Het UGent-beleid waarin het gebruik wordt toegelaten bij masterproeven en andere (schrijf)taken biedt alvast opportuniteiten voor studenten om de tools op een verantwoorde manier te (leren) gebruiken. Bouw die AI-geletterdheid op doorheen het curriculum en identificeer daarvoor vakken waar die aan bod kan komen. 

Communiceer helder aan je studenten wat je wel en niet verwacht. Laat ze eventueel aangeven als leeractiviteit in (schrijf)taken hoe ze de tools hebben gebruikt zodat je zicht hebt of ze die al dan niet verantwoord gebruikt hebben. De checklist AI-gebruik van je studenten kan daarvoor inspiratie bieden. Let op: dit document is geen valide evaluatiemethode! 

 

Nood aan inspiratie hoe je studenten AI-geletterd(er) kan maken?

• Verwijs studenten naar de Ufora-infosite Generatieve AI: van leren tot creëren of implementeer die in je vak.
• Haal inspiratie uit de onderwijs- en leeractiviteiten-kaartjes in module 3.2 van de Ufora-infosite Generatieve AI: over leren, cre¨¨eren, onderzoeken en doceren

Die onderwijs- en leeractiviteiten vereisen uiteraard dat lesgevers zelf ook voldoende onderlegd zijn in AI. Niet elke lesgever hoeft een AI-expert te worden, maar beschikt idealiter over de basiscompetenties. De facultaire en centrale onderwijsondersteuners bieden workshops AI-geletterdheid voor lesgevers aan. Vraag ernaar in je faculteit.

Je eigen AI-geletterdheid bijspijkeren? Doorloop de hele Ufora-infosite Generatieve AI: over leren, creëren, onderzoeken en doceren.

Aanpak impact op het opleidingsprogramma

Opleidingen starten in academiejaar 2024-2025 met de denkoefening over de impact op opleidings- en eindcompetenties, onderwijsactiviteiten en evaluaties doorheen het opleidingsprogramma. Ze kunnen daarvoor hulp vragen bij de centrale onderwijsondersteuners. Die laatste voorzien ook een ondersteuningsaanbod voor OC’s.

Hierbij zal het belangrijk zijn om

1. kritisch te reflecteren over opleidingscompetenties in tijden van generatieve AI, te beslissen welke basiscompetenties studenten ook zonder GAI moeten verwerven, hoe competenties en ook onderwijsactiviteiten en leermateriaal moeten worden aangepast, en hoe optimaal kan gezorgd worden voor een valide evaluatie;
2. in te zetten op digitale geletterdheid (waar AI- en GAI-geletterdheid deel van uitmaken) van lesgevers en van studenten doorheen het programma. 

Meer weten? 

Deze onderwijstip kwam tot stand in samenspraak met UGent-experten AI en onderwijs. Ook onderstaande bronnen zijn verwerkt. Heb je nog extra (ondersteunings)vragen?

Contacteer dan onderwijs@ugent.be.

Wat met AI-gebruik in onderzoek?

Lees meer over  "Artificiële Intelligentie" op het intranet, of duik in de onderzoektips via de landingspagina "GenAI: verantwoord gebruik in onderzoek".

Bronnen

Adams, J., Brophy, L., Ediger, J., Herry, L. & Zumpano N. (2022). ChatGPT through an education lens. https://docs.google.com/presentation/d/1WeORhcE2tFOjI92MEMdYZK4wdBHVFOnVzrcc6rj1Pio/mobilepresent?slide=id.ga778454a28_0_111

 

Anseel, F. (2022, 8 december) De meest onderschatte vaardigheid. De Tijd. https://www.tijd.be/opinie/column/de-meest-onderschatte-vaardigheid/10432949.html

 

Cardona, M. A., Rodríguez, R. J., & Ishmael, K. (2023). Artificial Intelligence and the Future of Teaching and Learning Insights and Recommendations. https://tech.ed.gov 

 

Clark, D. (2022) Donald Clark Plan B. http://donaldclarkplanb.blogspot.com/

 

Goethals, P. (2023, 24 januari) De grootste intellectuele hold-up uit de geschiedenis. De Standaard.

https://www.standaard.be/cnt/dmf20230123_97406419

 

Liu, D. (2023, 11 mei). Care and Connection: Assessment in the Age of AI and Analytics. JISC Connect more

 

Miller, M. (2022). Ditch that textbook. https://ditchthattextbook.com/ai/#t-1671292150912

 

Molenaar, I. (2022). “Towards hybrid human-AI learning technologies.” European Journal of Education, 00, 1–14. https://doi.org/10.1111/ejed.12527

 

Monash University “Generative AI and assessment” 21 augustus 2023  https://www.monash.edu/learning-teaching/TeachHQ/Teaching-practices/artificial-intelligence/generative-ai-and-assessment#tabs__3173682-02

 

Rubens, W. (2022) Blog over ChatGPT. https://www.te-learning.nl/blog/

 

SURF (12 januari 2023) Impact ChatGPT op onderwijs [webinar]

 

UNESCO (2023) Guidance for generative AI in education and research https://www.unesco.org/en/articles/guidance-generative-ai-education-and-research

 

Van Deyzen, B (2023) ChatGPT-verzameling bronnen. https://communities.surf.nl/ai-in-education/artikel/chatgpt-verzameling-bronnen

 

Van Gorp, S. (2023, 10 januari). Moedig studenten aan de intelligente software ChatGPT te gebruiken. De Tijd. https://www.tijd.be/opinie/algemeen/moedig-studenten-aan-chatgpt-te-gebruiken/10439226.html

 

VU Amsterdam (2022). Hoe ga je als docent om met ChatGPT? https://vu.nl/nl/medewerker/didactiek/hoe-ga-je-als-docent-om-met-chatgpt

 

Watkins, Ryan (2022). Update your course syllabus for ChatGPT.  https://medium.com/@rwatkins_7167/updating-your-course-syllabus-for-chatgpt-965f4b57b003

Bijlagen

 

• Checklist generatieve-AI-gebruik van je studenten
• Tabel mogelijkheden generatieve AI in je onderwijspraktijk
• De handleidingen met stappenplannen voor herontwerp van 
  • de masterproef
  • andere schrijftaken
• De lijst met voorbeeldvragen voor een mondelinge toelichting/verdediging bij een schrijftaak
• De webpagina voor studenten
• Online leerpad basiskennis en -gebruik GAI voor studenten
• Online leerpad basiskennis en -gebruik GAI voor lesgevers